پوشه کار آزمونهای عملکردی ، ابزاری موثر در ارزشیابی توصیفی آزمونهای عملکردی یکی از انواع آزمونهایی است که در ارزشیابی توصیفی مورد توجه قرار گرفته است . این آزمونها به قصد ارزشیابی از عملکرد واقعی دانش آموز طراحی و اجرا می شود و در واقع موقعیتی را برای دانش آموز فراهم می آورد که آنچه از مهارت و دانش کسب کرده است از خود بروز دهد . آزمونهای عملکردی معمولاً نیاز به پاسخ حرکتی یا دستی دارند و عموماً اما نه همیشه شامل دستکاری تجهیزات و وسایل عینی است که مقابل آزمونهای قلم – کاغذی مرسوم قرار می گیرد . در طراحی آزمونهای عملکردی رعایت نکاتی باید مورد توجه قرار گیرد که عبارتند از: - اهداف آموزشی مورد نظر را مشخص نمایید . - تکلیف یا فعالیت مناسب با هدف مورد نظر را مشخص کنید . - دانش پیش نیاز تکلیف مورد نظر مشخص شود . - دانش آموزان دانش و اطلاعات لازم برای انجام آزمون عملکردی را فرا گرفته باشند . - مواد و وسایلی را که دانش آموزان برای انجام و اجرای آزمون نیاز دارند مشخص نمایید . - روش ارزشیابی از محصول کار دانش آموز مشخص گردد . انواع آزمونهای عملکردی : 1 – آزمون کتبی عملکردی : این آزمون عمدتاً بر کاربرد آموخته ها در موقعیتهای عملی یا شبیه سازی تاکید دارد . مثال : نوشتن یک داستان کوتاه - ساختن یک نقشه ی آب و هوایی - طراحی یک لباس - نقشه ی یک آزمایش علمی 2 – آزمون شناسایی : در این آزمون به نکات ضعف یک پدیده پی می بریم و شیوه های عملی رفع مشکل را شناسایی می کنیم . مثال : وقتی دانش آموز روش درست حل یک مسئله ی ریاضی را تشخیص دهد . - پیدا کردن اشکال مداری که لامپ آن روشن نمی شود . 3 – انجام عملکرد در شرایط شبیه سازی شده : در این آزمون از دانش آموزان خواسته می شود تا در یک موقعیت شبیه سازی شده یا خیالی ، همان اعمالی را انجام دهد که در موقعیتهای واقعی ضروری اند . مثال : فرض کنید اینجا یک کلاس است و شما به عنوان یک معلم 5 دقیقه در باره ی مسائل آموزشی صحبت کنید . انجام تنفس مصنوعی روی یک مصدوم - ضربه زدن به یک توپ خیالی - انجام حرکات مختلف شنا در بیرون آب 4 – نمونه ی کار : در روش نمونه ی کار که نزدیکترین روش سنجش به عملکرد واقعی است ، فراگیران در محیط طبیعی سنجش می شوند . مثال : آزمون رانندگی در شرایط واقعی - در ریاضی از دانش آموزان خواسته می شود با ابزاری که در اختیار دارند یک مکعب با ابعاد معینی بسازند .
بسمه تعالی
* بازخوردها و تشویقهایی که در ارزشیابی توصیفی دانش آموزان پایه اول ابتدایی می توان استفاده کرد :
ردیف |
نمونه بازخورد |
1 |
بهار امیدم! امیدوارم که همیشه سرسبز و خرم باشی. |
2 |
فرزندم از سعی و تلاشت صمیمانه سپاس گزارم. |
3 |
نهال کوچک رشد وشکوفایی تو آرزوی من است. |
4 |
غنچه ی شاداب در انتظار شکفتن گلبرگ هایت هستم. |
5 |
فرزند خوبم! دریای وجودت از آلودگی وجهل و نادانی دور باد. |
6 |
عزیزم با سعی وتلاشت گلبوته های دانش را زودتر خواهی چید. |
7 |
پرنده ی کوچک ! پروازت به سوی علم و دانش مبارک باد. |
8 |
زیبایی وپاکیزگی کارهایت جاودان باد. |
9 |
فرزندم!کوچ تو از سرزمین تاریکی به سرزمین روشنایی مبارک. |
10 |
امید زندگی! تلاش تو لبخند شادی را به ارمغان می آورد. |
11 |
فرزندم! وظیفه شناسی و تلاشت قابل تقدیر است رسیدنت به مرز دانایی مبارک باد. |
12 |
امید کلاس ، نشستن شبنم علم و آگاهی بر گلبرگ های وجودت مبارک. |
13 |
شکوفه من! امید چیدن میوه تلاشت را دارم. |
14 |
بیا با هم سپاس خداوند یکتا کنیم روان خود را توانا کنیم |
15 |
از توجه تو نسبت به انجام درست تکالیفت متشکرم. |
16 |
مهربانم! انجام دادن به موقع تکالیفت نشانگر وظیفه شناسی توست. |
17 |
دانش آموز ساعی! موفقیت تو قابل تقدیر است. |
18 |
دیدی موفق شدی بیا خدا را شکر کنیم. |
19 |
یک شاخه گل سرخ تقدیم تو باد. |
20 |
چقدر زیباست که در کارهایت پیشرفت خوبی داشته ای خوش حالم. |
21 |
فرشته بهشتی عالیه خوب نوشتی |
22 |
پروانه ای رنگ رنگ خسته نباشی زرنگ |
23 |
(دختر) ( پسر) خوب ونازم به دیکته ات می نازم |
24 |
آسمان پر ستاره مشقت نظیر نداره |
25 |
یک و دو سه شدی برنده |
26 |
چهارو پنج وشش همیشه کوشش |
27 |
دیدم که پرتلاشی همیشه زنده باشی |
28 |
انتظار موفقیت بیشترتورا دارم . |
29 |
پیشرفت شما مایه ی تحسین است . |
30 |
اتل متل توتوله کار فرزندم چه خوبه |
31 |
ای (دختر)(پسر)مؤدّب کارت هست مرتّب |
* برای ارائه ی یک بازخورد سازنده از فعالیت کودک ، بهتر است جملات خود را بااین عبارتها آغاز کنید :
1 |
دانش آموز خوبم ( یا دختر و پسر خوبم ) شما موفق شده اید که ……………………………….. |
2 |
باخوشحالی زیاد می گویم که شما از عهده ی ……………………………………… |
3 |
پسر خوبم شما …………………………..را یاد گرفته اید . |
4 |
تواناییت در …………………………بهتر شده است . |
5 |
کارت نسبت به قبل بهتر شده است . |
6 |
پیداست که برای این کار خیلی تلاش کرده ای . |
7 |
امروز از کارت لذت بردم . |
8 |
وقتی می بینم که کارت بهتر شده است ، خوشحال می شوم . |
9 |
امروز موفق شدی که ……………….را به درستی انجام بدهی . |
10 |
تلاشت برای انجام این کار ، ستودنی است . |
* اگر معلم قصد داشته باشد ایـن مفهوم را بـرساند کـه دانش آموز نیاز مند کمک و فعالیت خاصی است ، بهتر است جملات خود را با این عبارتها آغاز کند :
1 |
نیاز مند آن است که ………………………………………… |
2 |
در زمینه ی ……………………………….به تقویت نیاز داری |
3 |
به نظر می رسد در ………………………………….مشکل داری |
4 |
با انجام فعالیتهای ………………………در زمینه ی ……………………….موفق می شوی |
*جملاتی که نباید آنها را در بازخوردهای توصیفی به کار برد :
1 |
نمی تواند یا نمی توانی همیشه اشتباه می کنی |
2 |
قادر نیستی یا قادر نیست |
3 |
کارهایت کثیف و نامرتب است همیشه ناقص می نویسی |
4 |
یا هر برچسبی که منجر به برداشت منفی از تواناییها و قابلیتهای دانش آموز شود . |
* بازخوردها باید فرد را به تلاش بیشتر وادارد ، جملاتی مانند ( توهمیشه موفق هستی ) نوعی خوش بینی بیش از حد را به وجود می آوردکه ممکن است سطح تلاش کودک را کاهش دهد،بنابـرایـن بـازخـوردهای مثبت افراطی نقش مخربی درشخصیت کودک دارد
*موارد استفاده از روش ( واقعه نگاری ) :
روش واقعه نـگاری یـک روش مـشاهـده ی مستقیم رفتار است و ابزاری است که از طـریـق آن بـرخـی رفتارها و اعمال ویژه ی دانش آموز در آن ثبت می شود تا در هنگام ارزشیابی از آن استفاده شود . این ابزار در هر زمان که معلم احساس کند لازم است رفتار خاصی از کودک در زمینه ی درسی – اجتماعی و … ثبت شود اقدام به استفاده از آن می کند . کل رفـتـار ، صـرف نظر از مـثبـت یا مـنـفی بـودن آن ثـبت می شود . لازم است شرایط بروز رفتار نیز مشخص شود و فعالیتهای خاص درسی ، رفـتـار اجـتماعی ، رفتار عاطفی ، فعالیت بهداشتی و … رانیز می توان به طور خاص ثبت کرد .
معلمان می توانند به شیوه های مختلف و متناسب با علاقه ی خود برگهای ثبت مـشـاهده را طبقه بندی و نگهداری نمایند .
می توانند آنها را به صورت دفترچه ای در آورند و در آن بـرای هـر دانـش آمـوز تعدادی بـرگ در نظر بگیرند .
لزومی نیست که برای هر دانش آموز مشاهده ای ثبت شود .
این برگها تنها در نزد معلم باقی می ماند ودر صورت نیاز به مدیر ، معاون ، یا والدین عرضه می شود .
در پایان سال تحصیلی معلم می تواند این برگها را امحا کند و یا بـرگهـا را در پـوشـه ی مخصوص قرار دهد.
*پوشه ی کار :
ابزاری است که مجموعه ای از نمونه ی آثارو محصولات فعالیتهای مختلف دانـش آمـوز ، در آن به شکل مدونی گرد آوری می شود که قابل ارزشیابی باشد .
موادی که در پوشه ی کار نگهداری می شوند ، می تواند شامل موارد زیر باشد:
آثار و تکالیف نوشتنی دانش آموز ، تمرینات ، املا ، و جمله نویسی و ….
آثار هنری دانش آموز از قبیل : نقاشی ها
آزمون های مدادکاغذی ( آزمونها باید بدون بارم باشند )
گزارشی از فعالیتهای علوم – فعالیتهای کلاسی و خارج از کلاس
تشویق ها و …
* چک لیست ( سیاهه ی رفتار ) :
عبارتست از مجموعه ای از نشانه هاو شواهد که به یک انتظار یا انتظارات خاصی مربوط می شوند . معلم بر اساس مشاهدات معمول خود در کلاس درس یا فضایی دیگر ، وجـود یا عدم وجود شواهد را در رفتار و عملکرد فرد مشخص می نماید .
* همکاران محترم توجه داشته باشند که :
استفاده ی گسترده از چک لیست ها خسته کننده و وقت گیر است و بر این اساس معلم تـنـها در مـوارد خاص که تشخیص می دهد از این ابزار باید استفاده کند .
بهتر است چک لیست در پوشه ی کار نگهداری شود .
تردیدی نیست که برای تمام انتظارات و اهداف نباید چک لیست درست کرد .
انتظارات و اهدافی که از روشهای دیگر می توان شواهدی گرد آوری کرد نیازی به چک لیست ندارند .
*آزمون های مداد کاغذی :
یکی از ابزارهای جمع آوری اطلاعات بـرای ارزشیابی از عـمـلکرد تـحصیـلی دانش آموزان است که در برخی دروس مانند ریاضی ، املا ، و … با نظر معلم از آن استفاده می شود و در دروس دیگر مانند علوم ، قرآن ، خواندن ، و ورزش نیازی به آزمونهای مدادکاغذی نیست .
توجه : این آزمون ها نباید وضعیت اضطراب آور امتحان را تداعی کند.
شرایط باید طوری فـراهـم شود کـه دانش آموز بـدون نگرانی و مـانند جلسات اجرای تکالیف درسـی پاسخگوی سوالات کتبی معلم باشد .
در ارزیابی آزمون ها تنها به باز خورد توصیفی اکتفا شده و از دادن هر گونه رتبه یا نـمره خود داری شود .
ضمناً در بـررسـی نتایج این آزمون ها می توانیم از روش ( خود سنجی ) و ( همسال سنجی ) استفاده کنیم .
* مقیاس ها در عملکرد درسی :
* در حد انتظار ( تحقق یافته ) : خطا حد اکثر 2 یا 3 مورد
* نزدیک به حد انتظار ( نسبتاً تحقق یافته ): خطاهای بیش از سه مورد
* احتیاج به تلاش بیشتر ( تحقق نیافته ) : خطاهای مکرروزیاد ، به عبارتی دانش آموز به نیمی از اهداف و انتظارات دست نیافته است .
* نمونه های از چگونگی نوشتن بازخورد در آثار کتبی دانش آموزان :
ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند:
1 |
از این که می بینم در نوشتن تکالیف دقت می کنی خوش حالم. |
2 |
امروز تلاش وکوشش شما خوب بود. |
3 |
منتظر کارهای زیبای دیگر شما هستم. |
4 |
ای(دختر)(پسر)مؤدّب کارت هست مرتّب |
5 |
امروز از کارت لذّت بردم. |
6 |
پروانه ی قشنگم! از این که در نوشتن اعداد موفق بودی لذّت بردم. |
7 |
امید آینده! از این که در پاسخ دادن به جمع اعداد توانایی داری سپاس گزارم. |
ویژه ی دانش آموزانی که نیاز به حمایت دارند:
1 |
توانایی ات در نوشتن بهتر شده است،اگر نشانه ی (س) را این گونه بنویسی نوشته ات بهتر می شود. |
2 |
جملات زیبایی نوشتی بهتر است در پایان جمله،نقطه بگذاری. |
3 |
بیشتر کلمات را درست نوشتی،کلمه هایی را که اشاره کرده ام بخش کن وصداهایش را بنویس. |
4 |
کارت خوب بود،کلمه هایی را که برایت نوشتم روی کارت بنویس و روزی چند بار بخوان. |
5 |
فرزندم در نوشتن کلمات توانایی حاصل نمودی برای موفقیت بیشتر، با صدای آهسته به تلویزیون گوش کن. |
6 |
تلاش شما خوب بود چند کلمه بنویس که با نشانه ی ( ص) نوشته می شود. |
7 |
قشنگم کلمه هایی را که با نشانه ی (گ) نوشته می شوند در روزنامه پیدا کن و دورش خط بکش. |
8 |
گل شادم با استفاده از کیسه ی حسابت به اندازه ی عدد 4 جدا کن. |
9 |
توانایم! 2 دسته شکل بکش و علامت کمتری بین شکل ها به کار ببر. |
10 |
متفکّر کوچکم! با استفاده ی از مهره های رنگی جمع عدد (5) را تمرین کن. |
* نمونه هایی از چگونگی نوشتن بازخورد در دفتر ثبت مشاهدات
ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند: ( درس بنویسیم )
1 |
کلمات را زیبا می نویسد. |
2 |
کلمات را زیبا می نویسد. |
3 |
در نوشتن املای درست کلمات دقت لازم را دارد. |
5 |
به پاکیزه نویسی در نوشتن توجّه می کند. |
6 |
قادر است با کلمات داده شده جمله بنویسد. |
7 |
با حروف به هم ریخته،کلمه می سازد. |
* ویژه ی دانش آموزانی که نیاز به حمایت دارند: ( درس بنویسیم )
* شناسایی مشکل: کلمه هایی که حروف هم صدا و چند شکل دارند را تمیز نمی دهد. یا دانش آموز از نظر حافظه ی دیداری مشکل دارد.
* ارائه ی راهکار: نوشتن حروف با خط درشت ودر معرض دید یا بیان شباهت و اختلاف دو تصویر توصیه می شود .
* شناسایی مشکل: جا انداختن بعضی از حروف یا حروفی را به جای حروف دیگر می نویسد. دیبار به جای دیوار
* ارائه ی راهکار: آهسته صحبت کردن اولیاء در خانه یا گوش کردن به تلویزیون با صدای آهسته. بیان نوع اشیاء با شنیدن صدایی که از قوطی می شنود برای دانش آموز مفید است.
* شناسایی مشکل: ( نارسا نویسی )
* ارائه ی راهکار: بازی با خمیر ومچاله کردن کاغذ باطله جهت تقویت عضلات دست توصیه می شود.
* ویژه ی دانش آموزانی که موفق بوده اند. ( درس بخوانیم )
1 |
متن درس را صحیح وروان می خواند. |
2 |
با لحن مناسب می خواند. |
3 |
مطلب خوانده شده را درک می کند. |
* دانش آموزانی که در خواندن به حمایت ویژه نیاز دارند:( درس بخوانیم )
* شناسایی مشکل: با مکث روان خوانی می کند.
* ارائه ی راهکار: در خانه وقت تعیین کند که در زمان کمتری جملات را بخواند یا به صدای ضبط شده خود گوش کند.و هنگام گوش کردن به متن کتاب با دقت نگاه کند.
* شناسایی مشکل: در خواندن متن درس توانایی کافی ندارد.
* ارائه ی راهکار: در گروه دانش آموزی خواندن متن درس تمرین شد.
* شناسایی مشکل: در شناخت نشانه ها مشکل دارد.
* ارائه ی راهکار: نشانه های تدریس شده را روی کارت بنویسد و بخواند.
* شناسایی مشکل: در خواندن کلمات نوشته شده توانایی ندارد.
* ارائه ی راهکار: ترکیب صداها وهجا ها و خواندن آن ها را تمرین داشته باشد.