نگاهي اجمالي بر روش هاي نوين تدريس

  هيچ يک از روش هاي تدريس في نفسه خوب يابد نيستند، بلکه نحوه و شرايط استفاده از آنهاست که باعث قوت يا ضعفشان مي شود.     
        
        
    
نگاهي اجمالي بر روش هاي نوين تدريس         
    
    
        
    
    
    

هدف از آموزش و پرورش ارتقاي يادگيري است، به گونه اي که بر پايه چهار ستون يادگيري براي دانستن، انجام دادن، با هم زيستن و زيستن استوار است. در تحقق اين هدف، يعني ارتقاي يادگيري، هر يک از عناصر نظام آموزش و پرورش نقش ويژه اي بر عهده دارند. از اين ميان، نقش برنامه هاي درسي که به وسيله معلم در کلاس درس به اجرا گذاشته مي شود، از اهميت خاصي برخوردار است. بنابراين برنامه درسي بايد به گونه اي سازماندهي شود که دانش آموزان را براي زندگي در جامعه اي که به سرعت در حال پيشرفت و تغيير است، آماده کند.

رويکرد يادگيري پژوهش محور فرصت يادگيري از طريق عمل را براي دانش آموزان در زمينه موضوع هاي مورد علاقه شان به گونه اي فراهم مي کند که به رشد مهارت هاي زندگي آنان منجر شود. دانش آموزان علاوه بر کسب تعداد زيادي از مهارت هاي زندگي بتوانند به توليد دانش و استفاده از اصول جست و جوگري نظام مند براي معنا بخشيدن به آنچه آموخته اند و عمل به آن در کلاس درس و خارج از آن مبادرت ورزند.

? بهترين روش هاي تدريس کدام است؟

هيچ يک از روش هاي تدريس في نفسه خوب يابد نيستند، بلکه نحوه و شرايط استفاده از آنهاست که باعث قوت يا ضعفشان مي شود. لذا معلم بايد با توجه به:

هدف هاي آموزشي، محتواي تدريس، نيازها و علايق دانش آموزان، امکانات موجود (زمان، فضا، وسايل و...)، تراکم دانش آموزي و... مناسب ترين شيوه را براي يک تندريس مطلوب انتخاب کند.

در يک جلسه تدريس ما نبايد الزاما فقط از يک روش استفاده کنيم و بر حسب موقعيت مي توانيم ترکيبي از الگوها و روش هاي تدريس را مورد بهره برداري قرار دهيم براي انجام اين مهم بايد شناخت، توانايي و مهارت فراوان در به کار بردن الگوهاي متنوع تدريس داشته باشيم.

? نمونه هايي از روش هاي نوين تدريس روش کارگاهي

روش تدريس کارگاهي يکي از روش هاي موثر ياددهي و يادگيري است که در بيشتر موارد با روش سخنراني، سمينار سمپوزيوم و کنفرانس يکسان به کار برده مي شود اين مرحله ده شصتم از کل زمان کارگاه است، در اين مرحله مباني نظري مورد بحث توسط مدرس کارگاه تحليل مي شود.

? مرحله فعاليت و کار:

دانش آموزان، دانشجويان، مربيان و... شرکت کننده در کارگاه به گروه هاي کوچک ? الي ? نفره تا انفرادي تقسيم و بر روي موضوعات تعيين شده فعاليت مي نمايند (حداکثر زمان اين مرحله چهل شصتم از کل زمان کارگاه است.)

? مرحله مشارکت:

در اين مرحله مجددا دانش آموزان شرکت کننده در کارگاه به گروه هاي ? الي ? نفره يا انفرادي تقسيم شده، دور هم جمع مي شوند، که به بحث و بررسي جمع بندي موضوعات تعيين شده مي پردازد.

حداکثر زمان اين مرحله ده شصتم از کل زمان کارگاه است.

بديهي است که در اجراي کلاس کارگاه آموزش بايد از روش مهارت آموزي (ابتدا و انتهاي فعاليت کاملا مشخص شده است) سود جست.

? مرحله درسي کوتاه و فشرده:

?) معلم ابتدا اهداف و انتظاراتي که از دانشآموزان دارد، دقيقا بيان و تحليل مي کند و از طريق آزمون تشخيصي، رفتار ورودي آنها را مي سنجد.

?) معلم مباني نظري هر محور کلي را در سالن عمومي تحليل و تبيين کرده و به رفع اشکالا ت دانشآموزان در ابعاد نظري مي پردازد. بهتر است قبل از تشکيل کارگاه مباني نظري را (به منظور تسلط دانشآموزان) براي آنها ارسال نمايد.

?) معلم (مدرس) دانشآموزان را به گروه هاي کوچک کاري تقسيم نموده و يک نفر به عنوان مسوول و گزارشگر و يک نفر به عنوان منشي انتخاب که جلسات کارگاهي را اداره و نکات کليدي را يادداشت نمايند. در ضمن استاد وحدت رويه کارگاهي را تشريح مي نمايد.

?) زمان بهينه براي اين مرحله حداکثر معادل ده شصتم کل زمان کارگاه آموزشي است.

? مرحله فعاليت گروهي و انجام وظايف انفرادي:

?) در اين مرحله کار مسوول گروه کاري، همانا استخراج مفاهيم کليدي براساس مباحثات همه دانشآموزان (يا کارورزان) است. منشي گروه کاري کليه نکات کليدي را (که مورد توافق اکثريت گروه است) نوشته و طبقه بندي مي نمايد. منشي جلسه خوب است که نکات مطروحه را بر روي تابلو نوشته تا دانشآموزان (يا کارورزان) آنها را مشاهده و سرانجام پس از نهايي شدن روي کاغذ منعکس نمايد.

?) زمان بهينه براي اين مرحله حداکثر معادل چهل شصتم کل زمان کارگاه آموزشي است.

?) محل تشکيل گروه هاي کاري بايد جدا از يکديگر باشد.

? روش تفکر استقرايي گردآوري، سازماندهي، کنترل مطالب

هليواتابا، صاحب نظر فقيد در برنامه آموزشي، عامل عمده گسترش اصطلا ح راهبرد تدريس محسوب مي شود. کار او در مدرسه ناحيه کانترا کاسنا نمونه اي دست اول از يک شيوه تدريس در بهبود توان دانشآموز در پردازش اطلا عات است. او سه فرض درباره رويکرد خود معين مي سازد:

?) تفکر را مي توان آموخت.

?) تفکر درگير شدن فعاليت فرد و مطالب است.

?) جريانات تفکر در توالي (قانونمند) نضج مي گيرد.

براساس معتقدات تابا، ما با استفاده از راهبردهاي تدريس به شاگردان کمک مي کنيم تا از طريق تمرين هاي مختلف براي تفکر استقرايي خود تلا ش کنند. اين بدان معني است که به دانشآموزان مجموعه اي از اطلا عات در قلمرو خاص (شعر، فرهنگ، کشورها و ...) داده مي شود. آنها اطلا عات را در مغز خود سازمان مي دهند نکات و مطالب را به يکديگر ارتباط مي دهند و آموخته هاي خود را در موقعيت هاي جديد تعميم داده و به کار مي گيرند وبه اين ترتيب به فرضيه سازي، پيش گويي، توضيح پديده هاي ناآشنا مي پردازند. لا زم به ذکر است که معلم مي تواند با کاربرد راهبردها والگوهاي تدريس و کاهش نقش مستقيم و فعال خود در کلا س، يادگيري را دروني کرده ودر مفهوم سازي به دانشآموزان ياري دهد.

فرض تابا بر اين است که براي چيرگي برمهارت هاي معين تفکر نخست بايد بر مهارت هاي معين قبلي آن تسلط يافت و اين توالي را نمي توان معکوس کرد. تابا به وسيله سد شيوه منطقي آن را به وجود آورده است که عبارتند از:

الف) تکوين مفهوم (راهبردهاي اساسي تدريس)

ب) تفسير مطالب

ج) کاربرد اصول يا عقايد.

? روش هاي يادگيري مشارکتي:

يادگيري مشارکتي داراي روش هاي کاملا متفاوتي است ولي ترغيب دانش آموزان به فعاليت در گروه هاي کوچک به منظور کمک به يکديگر در يادگيري مطالب درسي، مطلب مشترک تمامي اين روش ها است. در مطالعه «مقايسه اي تجربي» روي روش هاي يادگيري مشارکتي; موفق ترين روش ها که از مطالعات ارزيابي سربلند بيرون آمد عبارتند از:

الف) يادگيري گروهي دانش آموزان

ب) تقسيم موضوع به بخش هاي مختلف

ج) آموختن با هم

د) پژوهش گروهي

ه) روش بارش مغزي

و) گروه هاي دو نفري انفرادي

ي) تفکر کار دونفري مشارکت گروهي
        
               نويسنده : فاطمه سادات سيدباقر